Anayasa Nedir? Anayasanın Üstünlüğü İlkesi Ne Demektir?

 


Anayasa Nedir Anayasanın Üstünlüğü Ne Demektir?

Halkın yönetiminin kurallar dahilinde belirlendiği ve devletin faaliyetlerinin düzenlendiği yasa metni, anayasa olarak tanımlanır. Her devletin kendi yönetimine göre belirlemiş olduğu, değişmez ve değişebilen anayasa kuralları vardır.

Devletin dini, dili ve bayrağı anayasada yer alan ve değişmeyen kurallardır. Ayrıca anayasa içerisinde her kural maddeler halinde, net ve açık bir şekilde belirtilmiştir. Anayasada yer alan tüm kurallar ve ifadeler yoruma açık olmamakla birlikte, anlatılanlar oldukça açık bir şekilde belirtilmiştir.

Türkiye Anayasası da yıllar içerisinde bazı değişikliklere uğrayan bir anayasa türüne sahiptir. Değişmeyen maddeleri dışında, devletin içinde bulunduğu şartlara göre bazı maddelerinde değişikliğe gidilmiştir.

Yeni meydana gelen şart ve durumlara göre anayasada bazı değişiklikler ve güncellemeler yapılabilir. Yapılacak olan her yeni değişiklik ise; toplumun yeni düşünce yapısı göz önünde bulundurularak gerçekleştirilmektedir.

Anayasa Özellikleri

Anayasa nedir sorusunu kısaca açıklamak gerekirse; devletin toplumsal düzeni belirlemek için, düzenlemiş olduğu tüm kuralları içeren yazılı metne anayasa denir. Anayasa sadece devletin ilgilendiren ve yasal olan ifadeler değildir. Halkı da yakından ilgilendiren kuralları içermektedir.

Devletin yapısı, yönetim biçimi ve diğer tüm hukuk kuralları da anayasa içerisinde açık ve net bir şekilde yer almaktadır. Bunun için devlet ile birlikte halk da direkt olarak anayasaya bağlıdır. Anayasada yer alan tüm ifadelere ve kurallara karşı gelmek, bir suç olarak kabul edilmektedir.

Anayasada yer alan ve değişmeyen, toplumu ve devleti bir bütün olarak kapsayan kurallar bulunmaktadır. Değiştirilemeyen bu önemli kuralların değiştirilmesi için, teklifte bulunulması bile suç kabul edilmektedir.

Devletler anayasalarına sahip çıkmak zorundadırlar. Anayasanın korunması, toplumsal düzenin de korunması anlamına gelmektedir. Anayasanın kendine özgü kuralları vardır. Anayasanın özellikleri şu şekilde sıralanabilir:

·        Anayasanın içerisinde mutlaka bulunması gereken temel hukuk kuralları yer alır.

·        Devletin oluşumu, yapısı anayasada açıkça belirtilmektedir.

·        Devletin yönetim şekli, bayrağı, milli marşı ve dili gibi kurallar, anayasanın değişmeyen kuralları olarak kabul edilmektedir.

·        Anayasada, değişen toplumsal düzen veya çağa göre bazı kurallarda değişiklik yapılabilmektedir.

·        Toplumsal düzeni ilgilendiren ve halkın kamu haklarını da kapsayan tüm kurallar anayasada açıkça ifade edilmektedir.

·        Devletin ve temel kurumlarının işleyiş şekli de yine anayasa ile belirlenmekte ve açıkça ifade edilmektedir.

Anayasa Bireyler İçin Neden Önemlidir?

Anayasa, sadece devletin kurumlarını ilgilendiren yasal düzenlemeleri içermemektedir. Bireylerin temel hak ve özgürlüklerinin de korunmasını sağlar. Bireylerin yaşama haklarından, mülkiyet haklarına, özgürlüklerinden çalışma hayatlarındaki haklara kadar tüm teminatlar Anayasa içerisinde yer almaktadır. Bireylerin tüm hakları Anayasa sayesinde düzene girer ve devlet bünyesinde korunur.

Anayasa Çeşitleri Nelerdir?

Bireylerin temel hak ve özgürlüklerini koruyan Anayasa, devletler için de en yüksek kuralların bulunduğu yazılı metin olarak kabul edilmektedir. Her devletin kullanmakta olduğu anayasası içerik olarak farklıdır. Geçmişten günümüze kadar kullanılmış olan anayasa çeşitleri şu şekilde açıklanabilir:

Yazılı- Yazısız Anayasa

Yazılı anayasa türünde kurallar, belirli bir belge içerisinde açıkça yer almaktadır. Anayasayı oluşturan tüm kurallar, bu metin veya belge içerisinde yer almaktadır. Yazısız anayasa türü ise; tam tersi şekilde düzenlenmiş olan kurallardır. Geleneksel anayasa olarak da bilinmektedir. Yazısız anayasaya en iyi örneğin ise; İngiltere’nin anayasanın olduğu söylenebilir.

Sert- Yumuşak Anayasa

İçerisinde yer alan kuralların değiştirilmesi oldukça zor olan anayasa türüne, sert anayasa denmektedir. Kullanıldığı ve olağan yasama süreci içerisinde değiştirilmesi mümkün olmayan anayasa türü olarak açıklanabilir. Sert anayasa türüne en iyi örneğin, ülkemizde kullanılan 1982 Anayasası olduğu bilinmektedir. Yumuşak anayasa türünde ise; değişime açık maddeler ve kurallar bulunmaktadır. Yapı olarak, sert anayasa türüne göre daha farklıdır.

Maddi- Şekli Anayasa

Değiştirilebilen hukuk kurallarının yer aldığı ve ifade edildiği anayasa türüne şekli anayasa adı verilmektedir. Maddi anayasa türünde ise; devleti oluşturan tüm temel kurumların işleyiş biçimi ile birlikte hukuk kuralları da yer almaktadır.

Çerçeve- Kazuistik Anayasa

Oldukça uzun ve teferruatlı bir anayasa türü olarak bilinen Kazuistik Anayasa, detayları ile bilinmektedir. Çerçeve Anayasa tipinde ise; yer alan tüm hukuki kurallar ana hatları ile belirtilmektedir. Hakların ayrıntıları ise; Anayasa’da yer alan kanun ve hükümlere bırakılmaktadır.



Anayasanın Üstünlüğü Nedir?

Anayasanın üstünlüğü, anayasada yer alan tüm kuralların devlet tarafından en yüksek hukuk kuralları olarak kabul edilmesi şeklinde tanımlanabilir. Anayasa, bir devlet için kabul edilebilecek en yüksek kuralları içermektedir. Bunun için anayasadan sonra düzenlenen kuralların da yine anayasa uyma zorunluluğu bulunmaktadır.

Anayasanın üstünlüğü ilkesi, devlet ve toplum açısından oldukça önemlidir. Ancak bu ilkenin tam olarak bir anlam taşıyabilmesi ve korunabilmesi için, devlet ve toplum tarafından bir mekanizmasının oluşturulması gerekmektedir. Aksi takdirde, anayasanın üstünlüğü ilkesi korunmayacak ve herhangi bir anlam ifade etmeyecektir.

Anayasanın üstünlüğü ilkesi, diğer yasalara karşı üstünlüğü de kapsamaktadır. Bunun için öncelik, anayasadan sonra gelecek olan diğer yasaların da anayasa ile uyum sağlayabilmesidir. Bunu başarmak için, yasama organının da anayasa uygun şekilde hareket etmesi gerekmektedir.

Anayasanın üstünlüğü ilkesini korumak ve güvence altına almak için, devlet tarafından bazı yöntemler uygulanmaktadır. Anayasanın üstünlüğü ilkesi için devletin uyguladığı yöntemler şu şekilde açıklanabilir:

Siyasal Denetim Yolu: Anayasaya uygunluk denetiminin, Yasama Meclisi tarafından yapılmasını içeren ilkeleri kapsamaktadır. Yasama Meclisi, devletin siyasal bir organıdır. Bu ilkeye göre anayasaya uygunluğun kontrol edilmesi sadece siyasal bir organ aracılığı ile gerçekleştirilmektedir. Denetim için kurul veya parlamentonun farklı bir koluna görev verilebilmektedir.

Yargısal Denetim Yolu: Günümüzde de tercih edilen bir yöntemdir. Anayasanın uygunluğunun sadece yargısal yol ile sağlanmasını içermektedir. Yargısal denetim yolu, siyasal denetim yöntemine göre toplum ve devlet açısından daha güven bir yol olarak tercih edilmektedir. Anayasa Mahkemesi veya diğer her derecedeki mahkemeler tarafından yargısal denetim yapılabilir.

Normlar Hiyerarşisi Nedir?

Normlar hiyerarşisi, kısaca hukuki düzen olarak tanımlanabilir. Normlar hiyerarşisi düzenine göre, belirli basamaklar belirlenmiş ve üst makamdan alt makama doğru işleyen bir düzen geliştirilmiştir.

Normlar hiyerarşisi düzeninde, her alt basamak geçerliliğini bir üst basamaktadır alır. Bunun için normlar hiyerarşisi için bir piramit oluşturmuştur. Normlar hiyerarşisi piramidi incelendiğinde, her alt makamın kendinden önceki bir üst makamdan talimat aldığı daha net bir şekilde görülebilmektedir.

Normlar Hiyerarşisi Neden Önemlidir?

Normlar hiyerarşisi, hukukun üstünlüğü ilkesine bağlı, tüzük, anayasa, kanun ve yönetmeliklere de uygun olacak şekilde hazırlanır. Normlar hiyerarşisi düzenine göre yönetmelikler kanuna, kanunlar da anayasaya aykırı olamamaktadır. Alt ve üst makamların birbirileri ile uyum içerisinde ve bağlantılı olarak çalışma düzenini de içermektedir.

Normlar hiyerarşisinin devlet açısından bu denli önemli olmasının en önemli nedeni ise; hukukun üstünlüğü ilkesine bağlı olmasıdır. Devletin kuruluşu, siyasi düzen, toplumu kapsayan insan hak ve özgürlüklerini de içeren Anayasaya bağlı bir düzendir.

Normlar hiyerarşisi toplumsal düzenin, insanların kişisel hak ve özgürlüklerinin korunması amacı ile de oldukça önemlidir. Hukukun getirmiş olduğu kuralların korunması ve bunun neticesinde de toplumsal refahın sağlanabilmesi, normlar hiyerarşisi ile gerçekleşmektedir.

Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Mutlak Butlan, Nisbi Butlan ve Yokluk Kavramı Ne Demektir?

Müeyyide (Yaptırım) Kavramı Ve Müeyyide (Yaptırım) Türleri Nelerdir?

Ceza Hukuku Nedir?