Haksız Fiil Nedir?

Haksız fiil nedir? Hukuka aykırı bir şekilde kişi ya da kurumlara maddi ya da manevi şekilde verilen zararın ifade ediliş şeklidir. Türk Medeni Kanunu’nda yer almaktadır.

Tam anlamıyla gerçekleşebilmesi için, söz konusu zararın hukuka aykırı şekilde bir insan tarafından verilmesi gerekmektedir. Hukuka aykırı olarak kabul edilebilmesi için ise, kişilerdeki mal ya da varlıklarının doğrudan zarar verecek şekilde yapılacak ihlaldir.

Haksız fiilden kaynaklı kişinin ya da kurumun maddi ya da manevi bir şekilde zarar görmüş olabilir.

Maddi Zarar: kişinin kendi iradesi dışında gerçekleşen ve mal varlığına gelecek olan zarara denilmektedir. Verilmiş olan zararın azlık ya da çokluğuna bakılmaksızın tazminat davası açılabilir.

Manevi Zarar: Kişinin şahsi anlamda değerlerinin zarar görerek yara alması durumu karşılığında ortaya çıkmaktadır.

Haksız Fiil Temel Özellikleri

Haksız fiil kendi içinde farklı temel özellikleri ile değerlendirilmektedir. Bunların neler olduğuna bakacak olur isek;

Başkasına Zarar Vermek

Başkasına zarar vermek, haksız fiil temel özelliklerinde ilk sırada gelmektedir. Maddi ya da manevi olarak bir başkasına zarar verilebilmektedir. Örneğin yaşanacak bir kazanın ardından kişinin sakat kalması ya da hayatını kaybetmesi, kişisel anlamda itibarın zarar görmesi ve işletmelerin ticari anlamda kaybına neden olmak gibi durumların tamamı haksız fiildir.

Kusur

Haksız fiil için bir kusur oluşması gerekmektedir. Kişideki dikkatsizlik, ihmalkârlık ve özensizlik gibi durumlar kusur olarak görülebilir. Örneğin tehlikeli işte çalışan bir işçinin güvenlik önlemini almaması, sürücünün trafikte ışıklara ya da kurallara riayet etmemesi gibi durumlar bir kusur olarak görülmektedir.

Neden- Sonuç İlişkisi

Tam anlamıyla haksız fiil oluşabilmesi için neden-sonuç ilişkilerine de bakılmaktadır. Yani zarar oluşması ile birlikte kusur ile arasında bir ilişki bulunması gerekir. Örneğin trafik kurallarına riayet etmeden hareket eden sürücülerin sebebiyet verdiği kazalar bir kusur olarak görülmektedir.

Haksız Fiil Şartları

Kişiler tarafından yapılan araştırmalarda haksız fiil şartları da merak edilmektedir. Öncelikle hususun değerlendirilebilmesi için uğranan zarar hukuksal açıdan aykırı bir şekilde meydana gelmesi gerekmektedir. Böylelikle mağduriyet yaşamış kişinin hukuksal alanda hakkını araması mümkün olacaktır. Meydana gelen haksız fiil sonucunda bir ya da birden fazla kişi zarar görmüş ise davacı sayısı artacaktır. Her biri ayrı bir şekilde hak arayabilmektedir.

Yaşanan haksız fiil soruşturma kapsamına alınmaktadır. Çünkü kişideki yaşanmış olan fiil ile alakalı arasında bir bağ bulunmalıdır. Soruşturma neticesinde kişinin zarara uğramış olduğu kararına varılır ise sebebiye veren kişi karşı tarafa tazminat ödemek zorundadır.

Haksız Fiil Örnekleri

Hukuksal anlamda haksız fiil örnekleri olarak birden fazla durum değerlendirilebilmektedir. Esas olarak yaşanan olaylardaki durumların haksız fiil kapsamında değerlendirilip değerlendirilmediğidir. Doktorların girmiş olduğu ameliyatlarda yaptığı hatalar dahi haksız fiil olarak değerlendirilebilir. Bir fabrikada yaşanan iş kazaları da haksız fiil açısından önemli örneklere sahiptir.

 İş yerinde gerçekleşen bir iş kazası sonucunda işçi tarafından işverene karşı tazminat talebi ile dava açabilir. Hakkın tamamen doğup doğmadığına bakmak için haksız fiil şartları göz önünde bulundurulur. Yaşanan iş kazası ile ilgili uzman bir avukat ile yapılan görüşmeler olumlu sonuçların alınmasında etkilidir.

Evlilik sürecinde anlaşamayan çiftlerin boşanma davaları görüldüğü sırada tazminat davası açabilmektedir. Kadın ya da erkek fark etmeksizin eşlerden birisi haksız fiil kapsamında zarar görmüş ise mahkeme tarafından değerlendirmeye alınabilir. Her iki tarafında tüm mevcut şartları göz önünde bulundurulur.

Haksız Fiilin Sonuçları Nelerdir?

Haksız fiil gerçekleşmesi sonucunda maddi ya da manevi bir şekilde zarar görülebilmektedir. Kişinin maddi açıdan bir zarar görmesi adından da anlaşılacağı üzere maddi sonuçları getirmektedir. Trafikte yaşanan bir kaza sonucunda aracın hasar alması gibi durumlar maddi zarardır. Maddi sonuçlar ortaya çıktığında zarar görmüş olan kişinin zararının karşılanması amaçlanmaktadır.

Manevi zarar ise kişideki psikolojik anlamda zarar görmesiyle alakalı bir durumdur. Kişideki itibar zedelenmeleri ya da yaşanan kaza sonucunda sakat kalması gibi durumlar manevi zarar olarak nitelendirilir. Psikolojik açıdan olumsuz etkilenen kişinin manevi zarar bakımından tazmini gerekir.

Maddi ya da manevi zararlar sonucunda ortaya çıkan haksız fiil tazmini ise hukuk sisteminde önemli yere sahiptir. Zarar gören kişinin tazminat neticesinde zararının karşılanması amaçlanmaktadır. Böylelilikle kişinin haklarının korunması sağlanacaktır.

Netice itibariyle, kişinin farklı bir kişiye ve ya kuruma karşı verdiği zararın sonucunda haksız fiil ifadesi ortaya çıkmaktadır. Maddi ya da manevi olarak görülebilmektedir. Hukuksal olarak görülecek davalar ile tazmin edilmesi de mümkündür. 

Haksız Fiil Zaman Aşımı

Haksız fiilden kaynaklı bir şekilde açılan karşılıklı hakaret davaları için zaman aşımı söz konusu olabilir. Söz konusu zaman aşımı için davanın görüleceği sürecin 8 yılı doldurması gerekmektedir. Süreç içerisinde dava sonuçlanmaz ise zaman aşımı meydana gelecektir. Zaman aşımı yaşanması sonucunda ise dava dosyası kapanmaktadır. Davacı tarafından tekrar sürecin değerlendirilebilmesi için yeni bir başvuruda bulunması gerekecektir.